Przesłanie po Konferencji w parlamencie – Połączmy troskę o dzieci tu i teraz, z troską o przyszłość następnych pokoleń

Podczas wydarzenia głos zabrały osoby ze świata polityki, nauki, samorządu i przedstawiciele organizacji społecznych, którzy wspólnie zastanawiali się, jak stworzyć szkołę odpowiadającą na wyzwania współczesności.

“Ja uważam, że to co robi się w tym ażeby szkoła stała się przyjazna ekologicznie dzieciom, to się wszystko dzieje za wolno, za wąsko, wyrywkowo. Za mało jest planów, które by jednym uderzeniem, we wszystkich szkołach dokonało jakiejś zmiany. (...) W związku z tym, trzeba zrobić wszystko ażeby chociaż tę okolicę szkół ochronić przed szkodliwymi czynnikami, przed smogiem samochodowym, przed pestycydami, przed wszystkim, co tym dzieciom może szkodzić” - tymi słowami Konferencję otworzyła przewodnicząca zespołu, posłanka prof. Alicja Chybicka.

W imieniu Ministerstwa Edukacji Narodowej głos zabrała Podsekretarz Stanu Paulina Piechna-Więckiewicz, która poruszyła między innymi temat edukacji zdrowotnej w szkole czy konieczności budowania więzi z naturą, także przez podstawę programową, zachęcanie do przebywania w przyrodzie i zapewnianie dostępu do przyszkolnych ogrodów. Podkreśliła, że Ministerstwo wsłuchuje się w głosy ekspertów i czeka na ustalenia Konferencji, a jednocześnie wskazała na konieczność walki z dezinformacją i odbudowy społecznego zaufania do nauki.

We wstępie wydarzenia odczytany został ​list przygotowany przez Fundację “Rodzice dla Klimatu”, w którym zaprezentowano wizję szkoły przyszłości, zapewniającej przestrzeń dla rozwoju i łączy troskę o dzieci tu i teraz z troską o przyszłość następnych pokoleń.

Konferencja odbyła się w Światowym dniu Zdrowia Psychicznego, dlatego pierwszy panel poświęcony był właśnie tej tematyce. Głównymi poruszanymi przez ekspertów zagadnieniami była higiena cyfrowa, budowanie więzi społecznych i poczucia sprawczości, które są fundamentem odporności wśród młodego pokolenia.

W części poświęconej czynnikom zagrażającym zdrowiu, bezpieczeństwu, dobrostanowi i zdolności do nauki zwracano szczególną uwagę na jakość powietrza wewnętrznego i zewnętrznego, wpływ i dostęp do używek, deficyt zieleni oraz negatywne oddziaływanie hałasu.

Dr inż. Jerzy Sowa mówił o efekcie oddychania w słabo wentylowanych szkolnych salach, jakim jest obniżona efektywność uczenia się. Według testów przeprowadzonych wśród uczniów znacznie pogarszały się między innymi parametry takie jak czas reakcji, zapamiętywanie obrazów czy rozróżnianie wyrazów.

· “To są już znaczące wyniki edukacyjne. Jeżeli przyjmiemy, że to jest załóżmy 8% wpływu na efekt uczenia się, to proszę sobie wyobrazić, że w typowym 12-letnim cyklu szkoły, czyli 8 lat szkoły podstawowej, i załóżmy 4 lata szkoły ponadpodstawowej, 8% to jest jeden rok. To jest tak, że uczeń chodzi przez 12 lat do szkoły, ale w zasadzie na skutek przebywania w bardzo złej szkole [przyp. red. w budynku źle wentylowanym, z wysokimi stężeniami dwutlenku węgla], to jest tak jakby przez rok go nie było.” - przedstawia obrazowo dr inż. Jerzy Sowa z Politechniki Warszawskiej, przewodniczący zespołu ekspertów do spraw jakości powietrza w placówkach oświatowych powołanego przez Głównego Inspektora Sanitarnego

W dalszej części dyskusji uczestnicy doszli do wniosku, że jeśli na te spostrzeżenia nałożymy wpływ pozostałych czynników, takich jak oddychanie zanieczyszczonym powietrzem zewnętrznym w drodze do szkoły, oraz stres wywołany hałasem czy deficytem natury, efektywność nauki obniża się jeszcze bardziej.

W trakcie panelu dyskusyjnego dotyczącego zdrowej i bezpiecznej szkoły wraz z ekspertkami wyruszyliśmy w drogę, jaką codziennie pokonują dzieci. Na początek była mowa o drodze do szkoły i związanej z nią ekspozycją na zanieczyszczenia pochodzące z transportu. Następnie przeanalizowaliśmy najbliższe otoczenie szkoły, a więc przestrzeń w jakiej funkcjonują, pod kątem stężeń pyłów zawieszonych. Kolejnym wątkiem był sam budynek, warunki, jakie w nim panują, i w jaki sposób jego stan wpływa na funkcjonowanie uczniów i uczennic. Jednocześnie wskazaliśmy na rozwiązania i konieczność podjęcia inwestycji, aby dostosować je do zmieniających się warunków klimatycznych, zachowując funkcjonalność i zdrowe warunki do nauki. Na koniec spojrzeliśmy na przestrzeń z szerszej perspektywy - perspektywy zagospodarowania przestrzennego, w kształtowanie której powinniśmy zaangażować młode pokolenia, jeśli ma im ona dobrze służyć.

· “Na naszych ulicach mamy coraz więcej SUV-ów. Co w połączeniu z tym, że w ostatniej dekadzie obserwujemy jak w polskich miastach dynamicznie rośnie liczba samochodów to w rezultacie cierpi na tym swoboda poruszania się dzieci. Jeśli chcemy zadbać o ich bezpieczeństwo, zdrowie i poprawny rozwój potrzebujemy stworzyć do tego odpowiednie warunki. Wszystkie polityki na poziomie centralnym i lokalnym, które sprawią, że mieszkańcy nie będą zmuszeni do korzystania z samochodu wpływają pozytywnie na autonomię poruszania się dzieci w mieście.” - komentuje Julia Trzcińska, Clean Cities Campaign.

W ostatniej części oddolne działania w tym obszarze zaprezentowało kilka organizacji społecznych. Organizacja Clean Cities Campaign pokazała przykłady wspierania aktywnej mobilności dzieci i zwracała uwagę na problem rosnących samochodów. Fundacja Napraw Sobie Miasto pokazała przykłady włączania uczniów i uczennic w rozwiązywanie problemu jakości powietrza wewnątrz szkoły. Stowarzyszenie dO!PAmina Lab przedstawiło swoje działania strażnicze i efekty monitoringu jakości funkcjonowania szkół w Polsce. Fundacja ”Na Miejscu” z kolei zaprezentowała swoje działania, jakimi włączała dzieci w planowanie przestrzenne. Na koniec Fundacja “Rodzice dla Klimatu” przedstawiła wnioski z ankiety “Diagnoza wyzwań i potrzeb polskich samorządów w zakresie zwiększania odporności szkół na kryzysy”.

Wszystko powyższe zostało zaadresowane do parlamentarzystów i parlamentarzystek oraz wybranych resortów, których współdziałanie według organizatorów jest konieczne aby osiągnąć cel jakim jest zdrowa, bezpieczna i odporna na kryzys klimatyczny szkoła. Największą wolę międzyresortowej współpracy wyraziło Ministerstwo Edukacji Narodowej, wyraźnie zainteresowane poprawą warunków, w jakich odbywa się nauka. Pozostałe Ministerstwa obecne na posiedzeniu wskazały na konieczność podjęcia odpowiednich decyzji na szczeblu rządowym.

Przewodnicząca zespołu oraz osoby reprezentujące Fundację “Rodzice dla Klimatu” zapowiedziały dalsze działania skierowane do Premiera.

Transmisja Konferencji jest dostępna na stronach sejmowych: https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/transmisja.xsp?documentId=718F18DC1998C2E9C1258D110047BECB&symbol=TRANSMISJA_ARCH&info=T

Więcej informacji o wydarzeniu:
https://www.rodzicedlaklimatu.org/przestrzen-dla-rozwoju

Osoba do kontaktu:
Elżbieta Lemańska-Błażowska, e.lemanska-blazowska@rodzicedlaklimatu.org, +48 666139397

Materiały prasowe, w tym wypowiedzi eksperckie i cytaty są aktualizowane tutaj: https://tiny.pl/vwv4f9mt